O barrio coruñés de Monelos, protagonista do episodio de ‘O Seminario de Onomástica responde’ da RAG
Monelos, nome que designa o principal río da Coruña e un dos barrios máis populosos da cidade, é o protagonista do último episodio da serie O Seminario de Onomástica responde. Este novo capítulo estreouse esta mañá na canle de YouTube da Real Academia Galega (RAG) e tamén está dispoñible na páxina web da institución, academia.gal.
Iván Méndez, filólogo da unidade técnica de toponimia da RAG, explora a orixe do topónimo Monelos desde distintas localizacións. A súa investigación suxire que o nome podería estar relacionado cunha raíz prerromana mun, que significaría algo semellante a "outeiro" ou "elevación pequena". O episodio ofrece unha perspectiva única sobre a historia e evolución do río, que actualmente circula practicamente soterrado na maior parte do seu percorrido, parte do cal transcorre pola antiga aldea de Monelos, xa documentada na época medieval.
Méndez destaca que no testamento do crego da igrexa de Santo Tomás da Pescaría, datado no ano 1399, aparece mencionado un "bacelar de Monelos", indicando a relevancia da aldea na historia local. A antiga aldea estaba dividida en diferentes partes durante a Idade Media, como Monelos de Cima e Monelos de Baixo. Ademais, O Martinete, un dos poucos tramos onde o río non foi canalizado, tamén é mencionado, co nome que alude á existencia dun batán na zona.
O episodio revela que a denominación do río Monelos é unha simplificación relativamente recente. Durante décadas, o río cambiou de nome a medida que atravesaba diferentes áreas, pasando por denominacións como río de Mesoiro, río do Martinete, río da Cabana e río da Ponte da Pedra, antes de desembocar no mar como río da Ponte Gaiteira.
O Seminario de Onomástica responde é unha produción da Real Academia Galega en colaboración coa Secretaría Xeral da Lingua, e Monelos representa unha nova achega á serie, que xa abarcou outros topónimos coruñeses como o Papagaio, o Orzán e a propia Coruña.