A tasa do lixo dispara o gasto das familias na área coruñesa
A taxa do lixo converteuse no novo campo de batalla fiscal e político nos concellos da área da Coruña. A actualización das ordenanzas municipais, que en moitos casos supón a maior quenlla nos últimos anos, chega coa xustificación oficial de que hai que cubrir o custo real da recollida, transporte e tratamento do lixo e cumprir coa normativa europea que esixe que o servizo non sexa deficitario.
Onde medra máis
– A Coruña é o caso máis rechamante. O Concello aprobou unha revisión progresiva da taxa de residuos que fará que un fogar tipo pase de pagar arredor de 62 euros anuais a preto de 124 euros no 2029. É dicir, un incremento do 100% nun prazo de catro anos. A suba contou co respaldo do goberno local socialista e do BNG, mentres que o PP votou en contra e falou dun 'tasazo'. O executivo municipal insiste en que hai que equiparar o recibo ao custo real do servizo e adaptar a cidade ás esixencias comunitarias.
– Nos concellos do Consorcio As Mariñas —Abegondo, Bergondo, Betanzos, Cambre, Carral, Culleredo, Oleiros e Sada— a veciñanza asumiu nos últimos anos unha suba importante no recibo do lixo, que pasou de arredor de 125,84 euros anuais a preto de 169,88 euros, é dicir, un incremento duns 35% para cubrir o custe real da recollida comarcal e o encarecemento do tratamento en Nostián. Porén, Oleiros vén de anunciar que non aplicará agora ningunha nova suba nin no lixo nin na auga, malia actualizar outras figuras fiscais (IBI, rodaxe, taxas administrativas) en liña co IPC, co argumento de manter o servizo sen ter que facer un ‘tasazo’ de golpe.
– Arteixo, que xestiona o servizo pola súa conta dende que abandonou o Consorcio hai anos, prepara tamén un incremento relevante. O prezo previsto para as vivendas sen bonificacións pasa duns 49,63 euros a 63,54 euros por semestre, un salto dun 28%. O Concello atribúe a suba ao remate da moratoria asociada á lei de residuos e ao encarecemento estrutural do servizo. Están previstas bonificacións ambientais (ata o 15%) para os fogares que participen en programas de reciclaxe.
– Ordes aprobou cambios na ordenanza fiscal da recollida de lixo e sinala como causa directa o aumento do canon de Sogama, a empresa pública autonómica que xestiona a incineración e tratamento final dunha parte importante do lixo urbano galego. A oposición local cualificou esa alza como 'abusiva' e advertiu de que está a trasladar presión ás familias e negocios.
As queixas máis repetidas
– 'Pagamos máis pero o servizo non mellora'. En A Coruña, a oposición criticou o estado da planta de Nostián, asegurando que non cumpre os estándares europeos actuais. Mesmo formacións que apoiaron a suba —como o BNG— esixiron melloras técnicas na instalación e unha adaptación real ao quinto contedor (orgánica).
– Suba ligada á vivenda. A idea, debatida nos últimos meses, de vincular a taxa do lixo ao valor catastral das propiedades provoca rexeitamento entre quen entende que se converte nun tributo “de tipo inmobiliario” e non nun pago polo servizo que cada fogar xera. Críticos consideran que penaliza máis ás familias con vivendas mellor valoradas, ao marxe do volume real de residuos que producen. O goberno local defende que é un mecanismo para asegurar progresividade e tapar o déficit dun servizo que leva anos por baixo do seu custo real.
– O canon de Sogama. En comarcas como Ordes e na metade interior da provincia insístese en que o encarecemento do tratamento final (incineración e vertedoiro) imposto pola Xunta a través de Sogama está forzando aos concellos a repercutir a diferenza directamente nos recibos domésticos. A crítica política aquí non é só local: sinala a política autonómica de residuos, baseada sobre todo na incineración, e acúsaa de ambientalmente cara e pouco ambiciosa en reciclaxe.
– 'Páganse sancións europeas se non reciclamos máis'. A Xunta advertiu de que A Coruña e os concellos do Consorcio As Mariñas arríscanse a perder axudas ambientais se non implantan xa o quinto contedor e non abandonan o sistema húmido-seco de Nostián, considerado xa 'sen cabida en Europa'. A mensaxe é clara: menos reciclaxe e menos separación en orixe = máis presión económica futura.
Cara a onde vai a taxa
O escenario que se debuxa para 2026-2029 é que ningún concello poderá manter taxas conxeladas. A Coruña ten xa unha folla de ruta de incrementos anuais ata 2029, en tramos fixos e variables. A comarca das Mariñas revisa os prezos do servizo cada ano dentro do seu orzamento comarcal, e a modernización da recollida (vehículos novos, máis rutas, implantación do quinto contedor) véndese como argumento para xustificar o que se cobra.
En paralelo, concellos medianos e rurais como Miño, Curtis, Aranga, Vilarmaior ou Vilasantar seguen moi pendentes do que marque a Deputación e o custo que Sogama lles traslade polo tratamento final. A idea de fondo é que o lixo xa non é un recibo menor: convértese nun imposto urbano clave, comparable á auga ou ao IBI, e con impacto directo no peto das familias e nos custos fixos do pequeno comercio.