A declaración de Monumento Natural da costa de Serantes e Dexo cumpre 25 anos
Tal día como hoxe hai un cuarto de século realizouse a declaración da costa de Serantes e Dexo como Monumento Natural. O Concello de Oleiros activou este importante mecanismo de protección e logrou a súa inclusión na Rede Natura 2000 europea e outorgoulle a máxima protección urbanística mediante o Plan Xeral.
Ao longo destes 25 anos, priorizouse a preservación da costa libre de novas construcións, mantendo viva a sabedoría das persoas que habitaron as parroquias de Serantes e Dexo durante séculos. Nesta liña de defensa, tal e como traslada o Concello, foi paralizado o intento dunha inmobiliaria madrileña de urbanizar Seixo Branco, aproveitando a Lei do solo do Goberno de Aznar. A empresa, que chegou a adquirir os terreos ocupados polas antigas baterías militares do Ministerio de Defensa, acabou coa operación e o solo foi revertido ao Estado.
Noutras ocasións, o Concello impediu a clasificación de zona como parque eólico pola Xunta de Galicia e bloqueou propostas de creación dunha ponte con Ares, así como promesas electorais do Partido Popular de Oleiros que pretendían realizar actividades nocivas para o medio ambiente. Un exemplo dramático desta loita ocorreu en xuño de 1998, cando o naufraxio do pequeno mercante Diana María, que encallou nos cantís a plena luz do día, estivo preto de ser desguazado in situ pola Dirección Xeral de Portos do Estado. Graza á enérxica oposición do Goberno municipal, o barco foi remolcado polo mar, frustrando o intento de destrución do territorio.
O Monumento Natural abrangue unha franxa litoral de aproximadamente 11 km, dende o faro de Mera ata o porto de Lorbé, distribuída en máis de 270 hectáreas. A escasa pegada humana ao longo dos séculos permite a existencia de paisaxes que evocan a costa galega de tempos remotos, ademais de contes importantes trazos xeomorfolóxicos e unha rica biodiversidade de incalculable valor.
Un dos puntos de interese é a antiga casa do fareiro dos Faros de Mera, convertida polo Concello na actual Aula do Mar, centro de recepción de visitantes que alberga unha exposición interpretativa permanente sobre a historia e o patrimonio da zona.
A instancias do Concello, a Xunta de Galicia atópase en proceso de aprobación do Plan de Xestión do Monumento Natural, que regulará diversas actividades e usos no territorio. O Concello presentou 38 alegacións á proposta inicial autonómica, das que máis da metade foron resolvidas favorablemente. Entre os puntos aprobados, destaca a prohibición de competiciones deportivas, a promoción da plantación de árbores autóctonas en detrimento do eucalipto, o incremento de partidas económicas para loitar contra especies invasoras e a restrición máis severa do acceso ás furnas. Aínda están pendentes de resolución os límites xeográficos, que o Concello reclama que coincidan cos establecidos no Plan Xeral.
Ademais, o Concello insistiu en que non se permitiran prácticas militares, sendo que a Xunta acabou por prohibilas parcialmente, limitándoas entre agosto e febreiro, considerando que só afectarían a conservación dos hábitats naturais durante ese periodo.